2. Osadnik gnilny z rozsączeniem podczyszczonych ścieków do gruntu.
W osadniku zachodzą procesy sedymentacji i flotacji oraz sedymentacja osadu. Ostateczne oczyszczenie ścieków następuje w warstwach gruntu pod drenażem rozsączającym. Adsorpcja zanieczyszczeń na powierzchnię cząstek gruntu powoduje rozwoju mikroorganizmów powodujących rozkład zanieczyszczeń organicznych na stałe i gazowe produkty nieorganiczne oraz na masę komórkową, tworząca wokół cząstek gruntu biomasę. Niekontrolowany przyrost biomasy może prowadzić do zmniejszenia przepływu ścieków lub uniemożliwić ich odprowadzenie do gruntu. Osadniki gnilne z drenażem rozsączającym uniemożliwiają kontrolę skuteczności oczyszczania ścieków. Prawidłowo wykonany drenaż rozsączający wymaga ułożenia ich na znacznej powierzchni.
Do zamontowania drenażu potrzebne są sprzyjające warunki:
- działka nie może być mała – na ułożenie drenów z zachowaniem zalecanych odległości potrzeba 60-90 m²;
- poziom wód gruntowych musi być niski – co najmniej 1,5 m pod drenażem;
- rodzaj gruntu musi zapewniać odpowiednie tempo przesiąkania ścieków – nie za szybkie i nie za wolne.
Najlepszy jest grunt piaszczysty lub gliniasto-piaszczysty. Jeżeli grunt jest trudno przepuszczalny lub zbyt łatwo przepuszczalny, trzeba go wymienić na piasek i dopiero na jego powierzchni ułożyć drenaż rozsączający. Gdy poziom wód gruntowych jest wysoki, wykonuje się tak zwany kopiec filtracyjny. Drenaż rozsączający układa się na nasypie o wysokości zapewniającej wymaganą odległość od wód gruntowych (czyli co najmniej 1,5 m). Przykrywa się go warstwą ziemi, która ma chronić przed mrozem i wodami opadowymi. Takie rozwiązanie zwykle wymaga przepompowywania ścieków.
Przydatność gruntu do rozsączania podziemnego może ocenić tylko specjalista.
Lokalizując drenaż, trzeba zachować minimalne odległości:
- od studni (również na sąsiedniej działce) 30 m,
- od budynku 3 m,
- od granicy działki 2 m,
- od drzew i dużych krzewów 3 m,
- nie można zbudować oczyszczalni z drenażem na terenach okresowo zalewanych
Długość i liczba ciągów drenarskich zależy od ilości ścieków dopływających, czyli od liczby stałych użytkowników oczyszczalni i warunków gruntowych (na przykład od wodoprzepuszczalności gruntu). Dla pięcioosobowej rodziny potrzebny jest drenaż składający się z 3-4 ciągów, długości 15-18 m każdy. Rury drenażowe układa się najczęściej na głębokości około 40 cm pod powierzchnią terenu, ze spadkiem 05-1,5%, zgodnie z kierunkiem przepływu ścieków i otacza warstwą kruszywa. Minimalna głębokość ułożenia drenażu to 35 cm, a maksymalna - około 80 cm. Odległość między ciągami to minimum 1,5 m.